شناخت بیماری های گیاهان اهمیت بسیار زیادی داره چون اگه شما با علائم و روش های درمان این بیماری ها آشنا نباشین، ممکنه گیاه شما به سرعت از بین بره. گاهی اوقات در مواجه با بیماری های که توسط عواملی مثل: قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها و … که سرعت تکثیر بسیار بالایی دارن، شما فرصت کمی برای درمان گیاهتون دارید.
بنابراین تشخیص این بیماری در همون روز های ابتدا اهمیت زیادی داره. در این مقاله قصد داریم تا شما رو با برخی از بیماری های گیاهان و همچنین روش های درمانشون آشنا کنیم.
همه چیز درباره بیماری های گیاهان
آشنایی با بیماری های گیاهان یکی از مهمترین مسئله های پرورش گیاهانه. تفاوتی چندانی وجود نداره که شما گیاهی رو که پرورش میدید از نوع گلدار یا میوه دار باشه یا از نوع تزئینی باشه؛ بیماری به گیاه شما رحم نمیکنه.
بنابراین شما باید با بیماری های گیاهان آشنا باشید تا بتونید از گیاهتون محافظت کنید. از رایج ترین بیماری گیاهان میشه به انواع بیماری گیاهی اشاره کرد. فروشگاه آنلاین گل و گیاه رزفارست شما رو با این تنوع آشنا میکنه.
این بیماری ها ممکنه توسط موجودات زنده مثل: قارچ ها و یا توسط موجودات غیر زنده (عوامل طبیعی مثل: نور، خاک، رطوبت و …) به وجود بیاد و سبب خسارت های جبران ناپذیری به گیاه بشه. بیماری های قارچی و آفت ها هم در بین گیاهان بسیار شایع هستن.
که در ادامه دربارشون به طور مفصل صحبت میکنیم. آشنایی با روش های درمانی این بیماری ها و همچنین راه های جلوگیری ازشون به شما کمک میکنه تا گیاهی زیبا و شاداب داشته باشین.
اگه گیاهتون رو در برابر بیماری های احتمالی تقویت کنید؛ گیاه شما کمتر دچار بیماری و خسارت میشه، به قول معروف پیشگیری بهتر از درمانه. گیاه رو میشه با یک نوزاد مقایسه کرد چون هر دو قادر به گفتن مشکلشون نیستن.
بنابراین تشخیص بیماری و زمان دقیق بیمار شدن کمی دشواره. به طور کلی یک گیاه سالم قادر به انجام تقسیمات سلولی، جذب عناصر مورد نیاز، انتقال مواد معدنی به سایر اندام ها، فتوسنتز و … هست. بیماری های گیاهان سبب میشه تا گیاه نتونه وظایفش رو به درستی انجام بده.
بیماری گیاهی چیست؟
در حقیقت بیماری گیاهی سبب میشه تا قسمتی از گیاه، غیر فعال بشه یا آسیب ببینه و گیاه نتونه وظیفه اون ناحیه رو به درستی انجام بده. گاهی اوقات این آسیب دیدگی ها منجر به علائمی میشه که شما با استفاده از این علائم میتونید به مشکل یا بیماری گیاه پی ببرید.
به عبارت ساده تر بیماری گیاهی میتونه از موجودات زنده یا غیر زنده ایجاد بشه و سبب اختلالاتی در وظایف گیاه میشه که این اختلالات گاها به صورت تغییرات ظاهری و گاهی اوقات هم منجر به نابودی گیاه میشه.
بیماری های گیاهی به طور کلی به دو دسته تقسیم میشن. دسته اول بیماری های واگیردار گیاهانه که نام دیگرش بیماری های زندس. دسته دوم بیماری های غیر واگیردار گیاهان هستن که به این دسته هم بیماری های غیر زنده میگن.
هر یک از این دسته ها شامل بیماری های مختلفی هستن. از مهمترین بیماری های واگیردار میشه به قارچ ها، باکتری ها، انگل ها، ویروس ها، ویروئید ها، نماتد ها، پروتوزوا ها و … اشاره کرد.
برخی از بیماری های غیر واگیردار گیاهان هم عبارتند از: کاهش مواد معدنی در گیاه، مسمومیت های گیاهی توسط آفت کش ها، اسیدی شدن یا قلیایی شدن محیط زندگی گیاه، عملیات غیر اصولی زراعی، سرما یا گرمای بیش از اندازه گیاه، عدم تعادل رطوبت، کمبود نور، کمبود هوای پاک و …
آفات و بیماری های گیاهان
آفت های گیاهی هم دست کمی از بیماری های گیاهی ندارن و سبب میشن تا گیاه آسیب های جدی ببینه و گاها منجر به نابودی گیاه هم میشه. به طور کلی به موجودات زنده ایی که به گیاهان حمله میکنن، آفت گفته میشه.
آفت ها دارای انواع مختلفین که از مهمترینشون میشه به شته ها، کنه ها، جوندگان، ملخ ها، حشرات و … اشاره کرد. آفت ها و بیماری های گیاهی به منطقه زندگی گیاه بسیار وابسته هستن چون تنوع آفت ها و بیماری های گیاهی انقدر زیاده که در هر منطقه ممکنه گیاه شما با یک نوع آفت جدید رو به رو بشه.
البته ناگفته نمونه که میزان خسارت به گیاه هم به شرایط آب و هوایی منطقه بستگی داره.
اگه بخوایم برخی از رایج ترین بیماری های گیاهی رو معرفی کنیم میتونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
بیماری بوته میری: بیماری بوته میری یکی از شایع ترین بیماری های گیاهانه که علت اصلیش حمله قارچ ها به بافت های تازه گیاهه. قارچ های حمله کننده از طریق آب آبیاری آلوده و خاک به گیاهان دسترسی پیدا میکنن. یکی از راه های موثر برای پیشگیری از این بیماری ضدعفونی کرد بذر هاست.
فرسودگی ریشه: این بیماری در نواحی مرطوب رخ میده و عمدتا گیاهان میوه دار مثل: مرکبات. برای جلوگیری از این بیماری باید محل کاشت گیاهان رو ضد عفونی کرد.
سفیدک گیاهان: این بیماری هم مثل، فرسودگی ریشه در نواحی مرطوب رخ میده و علت این بیماری هم قارچ ها هستن. درختان انگور، انجیر، خیار و … قربانیان این بیماری هستن.
تشخیص بیماری های گیاهان
اصولا بیماری های گیاهی رو میشه با علائم گیاه تشیخص داد اما این تشخیص 100 درصد نیست. چون گاها ممکنه برخی از علائم بیماری ها شبیه به هم باشن. به طور مثال در ابتدای بیماری سفیدک گیاهان لکه های روشن در قسمت بالایی برگ به وجود میاد و با گذشت زمان این لکه ها به رنگ قهوه ای در میاد.
حالت موزاییکی شدن برگ های گیاهان نشون از بیماری ویروسی موزاییکه از علائم بیماری فوزاریومی که عمدتا برای گیاه گوجه فرنگی اتفاق میوفته، میشه به پژمردگی و پلاسیدگی گیاه اشاره کرد. علائم تاول روی برگ های گیاه اغلب نشونه بیماری لب شتریه.
بنابراین نشانه ها و علائم گزینه بسیار مناسبی برای تشخیص بیماری گیاهان هستن. امروزه با پیشرفت علم و صنعت و دستگاه های هوشمند و پیشرفته ای که اختراع شدن میشه به راحتی بیماری گیاهان رو به صورت دقیق شناسایی کرد.
تنها مشکل دستگاه های تشخیص بیماری گیاهی قیمت بالا بودنشونه. شما همچنین برای تشخیص بیماری های گیاهتون میتونید از متخصصین باتجربه هم کمک بگیرید. فروشگاه رزفارست با داشتن کارشناسان حرفه ای در زمینه پرورش گیاهان به شما کمک میکنه تا گیاهان شاداب و سالمی داشته باشید.
عوامل بیماری زای گیاهی
قبلا به صورت مختصر با عوامل بیماری زای گیاهی آشنا شدید اما در این قسمت میخوام به صورت مفصل تر درباره عوامل بیماری زای گیاهی زنده صحبت کنم. برخی از مهمترین عوامل بیماری زای گیاهی عبارتند از:
• قارچ ها: یکی از رایج ترین و مهمترین عوامل بیماری های گیاهان هستن. قارچ ها فاقد کلروفیلن و عمدتا به صورت تک سلولی و یا رشته یافت میشن. قارچ ها به شدت قابل تکثیرن و به دو روش جنسی و غیر جنسی تولید مثل میکنن.
از بیماری های گیاهی که قارچ ها عامل اصلیشون هستن، میشه به بلاست برنج (Pyricularia grisea sacc)، لکه نواری جو (Pyrenophora graminea)، پوسیدگی فوزاریومی ذرت ( Fusarium verticillioides) و … اشاره کرد.
• باکتری ها: باکتری ها هم یکی دیگه از عوامل بیماری زا هستن که عمدتا بسیار ریزن (2/0 تا 10 میکرومتر). باکتری ها به صورت های مختلف مثل: کروی، میله ای، رشته ای، مارپیچ و … در طبیعت یافت میشن.
اغلب باکتری های میله ای عامل بیماری های گیاهی هستن. باکتری های به روش غیر جنسی (تقسیم سلولی) تولید مثل میکنن. تولید مثل سریع باکتری ها باعث شده که بیماری های گیاهی که توسط اونا به وجود میاد بسیار خطرناک و درمانشون کمی مشکل باشه.
مهمترین بیماری های گیاهی که باکتری ها به وجود میارن عبارتند از: بلایت باکتری برنج (Xanthomonas oryzae pv. oryzae)، پوسیدگی قاعده پوشینه گندم (Pseudomonas syringae pv. atrofaciens) و …
• مولیکوت ها
• ویروس ها
• ویروئیدها
• نماتد ها
انواع بیماری های قارچی گیاهان
همونطور که قبلا اشاره شد، قارچ ها یکی از رایج ترین عوامل بیماری های گیاهان هستن. قارچ ها سبب بیماری های گوناگونی در گیاهان میشن که از رایج ترینشون میشه به موارد زیر اشاره کرد:
شانکر: شانکر یکی از بیماری های رایج در بین گیاهانه که توسط قارچ های مخصوص به وجود میاد. این بیماری در بین درختانی که چوب بیشتری دارند، بسیار زیاده.
- پژمردگی
- سفیدک داخلی
- سست شدن ریشه ها
- لکه های سیاه رنگ
- از بین رفتن پاجوش ها
- پوسیدگی قارچی
انواع قارچ های بیماری زای گیاهی
قارچ های دارای انواع گوناگونی هستن که برخی سبب به وجود آمدن بیماری های گیاهی میشن. موارد زیر اسامی برخی از قارچ هایی هستن که سبب بیماری هایی مثل: شانکر، سفیدک ها، پوسیدگی و … در گیاهان میشن.
- Phoma clematidina(سبب بیماری پژمردگی میشه.)
- Peronosporaceae (سبب بیماری سفیدک در گیاهان میشه.)
- Plasmodiophora brassicae (سبب تضعیف شدن ریشه گیاهان میشه.)
- Diplocarpon rosae (سبب به وجود آمدن لکه های سیاه میشه.)
- Pythium (این قارچ سبب از بین بردن پاجوش ها و پوسیدگی میشه.)
- Rhizoctonia solani ( سبب پوسیدگی در گیاهان میشه.)
- Phytophthora (سبب پوسیدگی در گیاه میشه.)
- Aphanomyces (سبب پوسیدگی در گیاه میشه.)
- سایر قارچ ها
اهمیت بیماری های گیاهی
شناخت علائم و روش های درمان بیماری های گیاهی اهمیت بسیار زیادی داره چون اگه به موقع متوجه این بیماری ها نشید ممکنه که گیاه به طور کامل از بین بره.
برخی از مریضی های که توسط باکتری ها و قارچ ها به وجود میاد به سرعت گسترش پیدا میکنن بنابراین شما برای محافظت از گیاهتون علاوه بر بررسی علائم گیاه باید از روش های جلوگیری مریضی گیاهان هم استفاده کنید.
اگه تشخیص بیماری های گیاهی برای شما دشواره میتونید درباره این بیماری ها با کارشناسان با تجربه فروشگاه رزفارست مشورت کنید.
اپیدمیولوژی بیماری های گیاهی
اپیدمیولوژی یا همه گیری بیماری های گیاهی عمدتا توسط موجودات زنده مثل: قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها و … به وجود میان. بیماری های گیاهی واگیردار عمدتا خطرناک تر از بیماری های غیر واگیردار گیاهیه.
ویروس یکی از عوامل موثر در بیماری های واگیر داره. در حقیقت ویروس ها موجودات بسیار ریزی هستن که برای زندگی و تولید مثل به موجودات زنده نیاز دارن.
عمدتا ویروس های گیاهی از دو قسمت داخلی و خارجی به وجود میان که سبب بیماری های گوناگونی مثل: کوتاه موندن ساقه های گندم (Barley yellow dwarf virus)، موزائیک ذرت از نوع ایرانی (Maize Iranian mosaic virus) و … میشن.
انواع بیماری های گیاهی
مریضی های گیاهی عوامل بسیار مختلفی داره که همین امر باعث تنوع مریضی های گیاهان شده. این بیماری ها عمدتا به نواحی مختلف گیاهان آسیب میزنن و بر اساس همین آسیب ها هم نامگذاری شدن.
برخی از رایج ترین بیماری های گیاهی عبارتند از:
• پوسیدگی یا تضعیف ریشه های گیاهان
• سفیدک های کرکی یا دروغین
• لکه های سیاه و قهوه ای
• سوختگی ساقه ها
• کوتاهی ساقه ها گیاه
• لکه های غیر متراکم
انواع آفت و بیماری های گیاهی
در قسمت های ابتدایی مقاله با تعاریف بیماری های گیاهی و آفت های گیاهی آشنا شدیم اما در این قسمت میخوام شما رو با برخی از انواع آفت آشنا کنم. گیاهان آپارتمانی و یا گیاهانی که در فضای سبز رشد میکنن از بیماری ها و آفت ها در امان نیستن و عمدتا با مشکلات مختلفی رو به رو میشن.
یکی از رایج ترین آفت ها شته هست. شته ها دارای انواع مختلفین که از دردسر ساز ترینشون میشه به شته نارون اشاره کرد. این نوع شته رو با نام Platani Tinocallis هم میشناسن. این نوع شته رو اغلب میشه در نواحی که درخت نارون (نواحی مرطوب و استپی) رشد میکنه، مشاهده کرد.
رنگ این شته به صورت سبز لیموییه و تشخیصش روی گیاهانی که برگ های سبز روشن دارن بسیار سخته. برای از بین بردن این شته میشه از سم های شته کش به صورت محلول مثل: ایمیداکلوپراید، استامی پراید، اکسی دیمتون متیل و … استفاده کرد.
آفت گیاهی یا به اصطلاح برگ خوارها عمدتا در تمام نواحی کشور مشاهده میشن. در حقیقت برگ خوار نوعی سوسکه که راه مبارزه باهاش استفاده از سم های تماسی مثل سم دیازینونه.
شپشک هم یکی دیگه از آفت های رایجه که مثل شته ها پا داره ، اما با این تفاوت که حرکت بسیار آهسته ای داره.
شپشک ها دارای انواع مختلفی هستن که از مهمترینشون میشه به شپشک واوی سیب، شپشک خونی نارون، شپشک نخودی و … اشاره کرد. مبارزه با شپشک ها بسیار سخت تر از شته هاست.
درمان بیماری قارچی گیاهان
همونطور که میدونید مریضی قارچی یکی از رایج ترین مریضی های گیاهانه که میشه با توجه بیشتر به محیط زندگی گیاهان از این مریضی ها جلوگیری کرد. برخی از روش های پیشگیری بیماری های قارچی برای گیاهان به ویژه گلهای آپارتمانی به صورت زیره:
اولین مورد بررسی مداوم گیاهان و مراقبت ازشون در مقابل گرما و سرما
خاک دانه های مناسب، اگه خاک گیاه دارای تهویه مناسب باشه سبب میشه تا گیاه به بیماری های قارچی دچار نشه.
آبیاری کنترل شده، ماندگی آب و یا تنش آبی گیاه سبب میشه تا گیاهان دچار بیماری بشن.
تغذیه گیاه با استفاده از کود مناسب و کامل
در صورتی که با شرایط بالا نشد از بیماری قارچی گیاه جلوگیری کنید و اگه گیاه دچار بیماری شد، شما باید به فکر درمان بیماری گیاه باشید. بیماری های قارچی دارای انواع مختلفی هستن که برای هر کدوم سم مجزا وجود داره.
شما بر اساس میزان پیشرفت بیماری و نوع قارچ از سم های موجود در بازار میتونید به درمان گیاهتون بپردازید. اگه شما گیاه آپارتمانی پرورش میدید و نتونستید از بیماری قارچی جلوگیری کنید. برای درمان گیاهان آپارتمانی باید به صورت زیر عمل کنید:
گیاه رو از بقیه گیاهان جدا کنید.
برگ هایی که دچار قارچ شدن، رو بچینید. این کار به شما کمک میکنه تا مانع از گسترش قارچ به بقیه برگ ها بشید.
گیاه رو در یک محیط معتدل قرار بدید.
بعد سم مخصوص به قارچ مورد نظر رو به گیاه اضافه کنید.
در نهایت تا زمانی که قارچ ها از بین نرفتن سعی کنید آبیاری رو به صورت کنترل شده و منظم انجام بدید. توجه داشته باشید که روی برگ های قارچ دار رو نباید آبیاری کنید.
دو بیماری که عامل آن قارچ است
قبلا درباره برخی از بیماری قارچی صحبت کردیم اما در این قسمت میخوام راجب دو بیماری قارچی رایج در بین گیاهان به ویژه گیاهان آپارتمانی صحبت کنم. اولین بیماری، پوسیدگی یا کپک زدگی گیاهانه. این بیماری عمدتا در اندامک های گیاه به وجود میاد.
اگه شما گیاهتون رو که دچار کپک زدگی شده، در یک محیط مرطوب نگهداری کنید؛ گیاه شما به طور کلی از بین میره. این بیماری اغلب در گیاهانی مثل: میخک، شمعدونی، سانسوریا، گلوکسینیا، هورتانسیا و … اتفاق میوفته.
اگه گیاه شما دچار این بیماری شد، میتونید از قارچ کش های کاپتان و بنومیل برای درمانش استفاده کنید. بیماری قارچی فوزاریوم، در این بیماری قارچ مورد نظر به ریشه گیاه آسیب میزنه و اگه سریع درمان نشه؛ ممکنه، گیاه شما به طور کامل از بین بره.
این بیماری با گذشت زمان میتونه به بیماری های بوته میری، پوسیدگی بذر، تضعیف ریشه و … در گیاهانی مثل کاکتوس ها و … تبدیل بشه. برای درمان این بیماری میشه از قارچ کش های بنومیل، متیل بروماید و … استفاده کنید.
علائم قارچ در گیاهان
قارچ ها موجودات بی رحمی هستن که عمدتا در گیاهان سبب از بین رفتن بافت ها و در نهایت منجر به نابودی گیاه میشن. بیماری های قارچی اغلب دارای علائم مختلفی هستن که از مهمترینشون میشه به لکه های برگ، سوختگی ساقه ها، خوردگی برگ ها، خشک شدن سر برگ ها، سست شدن ریشه ها، از بین رفتن گیاهچه، پوک شدن ساقه های گیاه، پوسیدگی، آنتراکنوز، پینه و … اشاره کرد.
این علائم گاها سبب میشه که شما در تشخیص بیماری گیاه دچار اشتباه بشید اگه میخواید این اتفاق بسیار کمتر رخ بده حتما برای تشخیص بیماری گیاهتون به کارشناسان متخصص مراجعه کنید.
رده بندی قارچ های بیماری زای گیاهی
رده بندی قارچ های بیماری زای گیاهی بسیار پیچیدس. در این مقاله ما به تقسیم بندی کلی قارچ های بیماری زا بسنده میکنیم. به طور کلی قارچ های بیماری زا به دو دسته کلی قارچ های دروغی یا کرکی و قارچ های حقیقی تقسیم بندی میشن.
دسته اول یعنی قارچ های دروغی یا کاذب خود به دو دسته تک سلولی یا پروتوزوئر ها (مانند: Myxomycetes و Plasmodiophoromycetes) و سلسله کرومیست ها (مانند: oomycetes) تقسیم میشن.
قارچ های حقیقی هم به دو دسته کیتریدیومیست ها (مانند: Zygomycetes) و آسکومیست ها (مثل: Basidiomycetes) تقسیم بندی میشن. علاوه بر این دو دسته قارچ های دئوترومیست هم جزئی از قارچ های بیماری زای گیاهی محسوب میشن.
بیشتر بخوانید:
چگونه خاک گلدان را تقویت کنیم؟
7 گیاه آپارتمانی که از طریق برگ تکثیر می‌شوند | گیاهانتان را چندین برابر کنید!
خلاصه نکات مقاله
گیاهان هم مثل انسان ها و حیوانات دچار بیماری میشن. اغلب این بیماری ها در اثر عوامل زنده مثل: قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها و … به وجود میان. البته ناگفته نمونه شرایط طبیعی مثل رطوبت هوا، هوای گرم و سرد، عدم تهویه مناسب خاک و … هم سبب تشدید شدن این بیماری ها میشه.
فروشگاه رزفارست با داشتن متخصصین با تجربه در زمینه پرورش گیاهان میتونن در تشخیص و درمان این گونه بیماری ها به شما کمک کنن تا بتونید سم های مورد نیاز رو تهیه کنید.
امیدوارم که این مقاله تونسته باشه شما رو با انواع بیماری و همچنین روش های درمانشون آشنا کنه. در صورت هر گونه سوال میتونید به سایت فروشگاه رزفارست مراجعه کنید و از کارشناسان ما مشورت بگیرید.
